Do czego służą pokrywy olejowe zaworów

Każdy silnik spalinowy to mechanizm, którego części wymagają smarowania. Jednocześnie konieczne jest, aby olej nie dostawał się do komory spalania podczas jego pracy – musi się tam spalać jedynie mieszanka powietrza i paliwa. Od dołu, od strony wału korbowego, drogę do smarowania blokują pierścienie tłokowe. Jest jednak jeszcze jedna „luka” dla oleju, bez której silnik spalinowy nie może działać – są to zawory ssące i wydechowe. Na ich trzpieniach olej może przepływać z obszaru wałka rozrządu do komory spalania. Aby temu zapobiec, na zaworach montuje się specjalne uszczelki lub zaślepki. Podpowiadamy, jak działają korki olejowe, co może się stać w przypadku ich awarii i jakie są oznaki zużycia korków olejowych.

Budowa i zasady działania korków oleju

Do czego służą korki olejowe? Zawór swoją podstawą („płytką”) blokuje dostęp do komory spalania, a drugim końcem opiera się na krzywce wałka rozrządu lub ramieniu pośrednim („wahaczu”), które nim steruje. Ten koniec zaworu jest dosłownie skąpany w zawiesinie olejowej, gdy silnik pracuje. Pokrywa olejowa zapobiega przedostawaniu się oleju w dół trzonka zaworu do „płytki” i dalej do komory spalania podczas ruchu zaworu.

Dlatego też pokrywy olejowe są integralną częścią mechanizmu rozrządu nowoczesnego silnika spalinowego. Zazwyczaj są to wzmocnione gumą tuleje ze sztywną metalową podstawą i sprężyną, która dociska wargę uszczelniającą pokrywy do trzonka zaworu.

Silnik samochodowy wymaga co najmniej dwóch zaworów na cylinder (istnieją trzy, cztery lub pięć). Dlatego 4-cylindrowy silnik wymaga zestawu co najmniej ośmiu korków oleju.

Podobnie jak wszystkie elementy związane z komorą spalania, zawór jest poddawany wysokim naprężeniom termicznym i mechanicznym. Nic dziwnego, że pokrywy olejowe podlegają najbardziej rygorystycznym wymaganiom. W warunkach silnego uderzenia i wpływu temperatury muszą one zapobiegać przedostawaniu się oleju do komory spalania bez utraty elastyczności przez długi czas.

Oznaki zużycia korków olejowych

Co zatem dzieje się w głowicy bloku pracującego silnika, jeśli pokrywy olejowe są w pełni sprawne i szczelnie przylegają do trzonka zaworu? Gdy zawór porusza się w dół, jego „płytka” odsuwa się od obudowy głowicy, tworząc szczelinę dla wlotu paliwa lub wylotu gazu.

Pył olejowy staczający się po trzpieniu spoczywa na osłonie pokrywy olejowej. Jeśli uszczelka jest niezawodna, olej pozostaje w obszarze roboczym wałka rozrządu, nie przedostając się do utworzonej szczeliny.

W przeciwnym razie olej przedostaje się, powiedzmy, pod zawór wydechowy, miesza się z gorącymi gazami i spala, tworząc sadzę na górnej części „płytki”. Ta sadza ostatecznie uniemożliwi zaworowi powrót na miejsce – uszczelnienie zostanie naruszone.

W przypadku zaworu wlotowego sytuacja jest inna, ale ogólnie podobna. Olej wraz z mieszanką paliwową jest zasysany do cylindrów i tam się spala, pozostawiając sadzę na ściankach cylindrów, na górnej płaszczyźnie tłoka i na pierścieniach tłokowych.

Ogólnym rezultatem jest zwęglenie, które znacznie zwiększa zużycie silnika i zmniejsza jego wydajność. Co więcej, olej przedostający się do komory spalania zakłóca normalne spalanie mieszanki paliwowo-powietrznej, a produkty spalania zatykają rowki pierścieni tłokowych, pozbawiając je mobilności. Stąd spadek kompresji, oszczędności silnika i utrata ciągu. Wreszcie, palący się i po prostu „wlatujący do rury” olej psuje katalizator spalin.

Jeśli zauważyłeś powyższe oznaki nieprawidłowego działania korków oleju, miej oko na jego zużycie. Przede wszystkim do zastanowienia się nad awarią korków powinien skłonić oczywisty „nadmiar oleju”. Nawet jeden uszkodzony korek oleju może zauważalnie zwiększyć zużycie oleju, ale w większości przypadków ulegają one całkowitemu zużyciu.

Chociaż nawet to nie jest jeszcze powodem do remontu silnika. Następnie należy upewnić się, że winne są korki, a nie zespół cylinder-tłok. Można to zrobić na kilka sposobów.

Najprostszym jest pozostawienie rozgrzanego silnika na biegu jałowym przez kilka minut, a następnie gwałtowne wciśnięcie pedału gazu do podłogi. Jeśli podczas pracy na „biegu jałowym” korki nie zatrzymują oleju i gromadzi się on w kolektorze, to ostry gaz z dużą ilością mieszanki sprawi, że olej spali się i dosłownie wyleci do rury.

Ktoś powinien obserwować wydech podczas wykonywania tej czynności. A jeśli z rury wydechowej wyleciał kłąb niebieskiego dymu, a na „biegu jałowym” zadymienie znów jest bliskie normy – to przynajmniej korki do wymiany. Jak dokładniej określić zużycie korków oleju? Aby się upewnić, spróbuj nadmiernego wydechu lub hamowania silnikiem. Niebieski dym z wydechu podczas tych manipulacji jest kolejnym objawem utraty elastyczności korków.

Doświadczeni kierowcy są jednak zawsze ostrożni w swoich ocenach. Dymienie i zużycie oleju – prawda, ale tylko częściowa symptomatologia, charakterystyczna dla innych „chorób” silnika. Jak przekonać się przed wymianą korków oleju, że to one są winne? Niestety, ostateczny werdykt w sprawie korków oleju można wydać tylko poprzez demontaż głowicy cylindrów.

Wymiana korków oleju

Wymiana tych małych i prosto wyglądających części to dość skomplikowana i pracochłonna operacja, która wymaga nie tylko doświadczenia, ale także specjalnych narzędzi. Aby dostać się do miejsca, w którym znajdują się korki oleju, należy zdemontować głowicę cylindrów.

W czasach świetności popularności tylnonapędowych Zhiguli, pokrywy ich silników nie wyróżniały się niezawodnością – wymianę uszczelniaczy zaworowych trzeba było wykonywać niemal co 30-40 tysięcy kilometrów. Na szczęście akurat w „klasyku” procedura ta jest stosunkowo prosta. Ale tylko tych groszowych części bardzo brakowało w ZSRR. Zasoby kołpaków w nowoczesnych samochodach wzrosły wielokrotnie, ale chętnych do samodzielnej ich wymiany jest coraz mniej. A same silniki stały się znacznie bardziej skomplikowane.

Dlatego w obliczu problemu nie należy spieszyć się na rynek w poszukiwaniu narzędzi do demontażu zaworów. Lepiej zwrócić się do specjalistów: oni dokładnie zrozumieją, kiedy należy wymienić korki oleju i najprawdopodobniej polecą sprawdzoną markę. Oszczędzanie pieniędzy na zakupie nakrętek z pewnością będzie uciążliwe. Kluczem jest upewnienie się, że proponowane korki pasują do typu i modyfikacji silnika.

I jeszcze jedna ważna uwaga dotycząca korków oleju. W procesie ich wymiany bezwzględnie należy zdiagnozować stan samych zaworów oraz tulei, po których się poruszają. W starym silniku z dużym przebiegiem mogą być one tak zużyte, że nawet nowe uszczelki olejowe nie będą w stanie normalnie zatrzymać oleju przedostającego się do komory spalania przez krytyczną szczelinę między częściami. W takim przypadku konieczna będzie wymiana samych zaworów.

Podsumowanie

• Uszczelniacze olejowe to elastyczne, wzmocnione tuleje, które są instalowane na trzonku zaworu, aby zapobiec przedostawaniu się oleju silnikowego do komory spalania.
• Kiedy należy wymienić korki oleju, oznacza utratę przyczepności, nierówną pracę silnika, zwiększone zużycie oleju silnikowego i niebieski dym z rury wydechowej.
• Wymianę korków w dzisiejszych czasach najlepiej powierzyć specjalistom. Warto jednak upewnić się co do oryginalnej jakości tych części i ich pełnej zgodności z silnikiem samochodu.